На франтах Вялікай Айчыннай вайны - з кастрычніка 1941 года. Са жніўня па верасень 1942 года Аляксандр Патапаў ваяваў на Паўднёва-Заходнім фронце, прымаў удзел у абароне Сталінграда. Падчас службы на 4-м Украінскім фронце са студзеня 1943 па люты 1944 года Аляксандр Патапаў прымаў удзел у вызваленні Украіны, Польшчы. Сканчаў вайну ў складзе I-га Украінскага фронту ў Чэхаславакіі. Быў двойчы паранены.

Вайсковае званне - падпалкоўнік запасу.

Аляксандр Патапаў узнагароджаны 7 ордэнамі, у тым ліку ордэнам Айчыннай вайны I-й ступені, ордэнамі Чырвонай Зоркі і Чырвонага Сцяга, 13 медалямі і 3 Ганаровымі граматамі Вярхоўнага Савета БССР.

З 1990 па 2001 год Аляксандр Мікалаевіч Патапаў быў старшым інспектарам па ўліку і браніраванню ваеннаабавязаных у Гродзенскім дзяржаўным універсітэце імя Янкі Купалы.

З узнагародных лістоў:

«У баі 24 - 28 верасня 1943 г. у раёне хутара Пятроўскі 5-я стралковая рота пад камандаваннем Аляксандра Мікалаевіча Патапава ўварвалася ў роў, выбіўшы колькасна праўзыходнага суперніка з яго ўмацавання, і стойка ўтрымлівала занятыя пазіцыі, адбіўшы некалькі контратак праціўніка колькасцю да роты. У гэтым баі рота тав. Патапава знішчыла да ўзвода нямецкіх салдат.

У раёне вёскі Шчарбакоўка 7 кастрычніка 1943 года разведка праціўніка колькасцю ад 40 да 50 чалавек спрабавала захапіць языкоў. Тав. Патапаў адным узводам сваёй роты адбіў спробу нямецкай разведкі і знішчыў пры гэтым да 12 чалавек нямецкіх салдат.

30 кастрычніка 1943 года».

«У баях з нямецкімі захопнікамі за фарсіраванне ракі Вісла і за авалоданне плацдармам на процілеглым беразе ракі намеснік камандзіра стралковага батальёна па страявой частцы гвардыі старшы лейтэнант Патапаў праявіў умелае кіраўніцтва падраздзяленнямі батальёна.

У ноч на 31 ліпеня 1944 года ён выдатна арганізаваў фарсіраванне Віслы асабовым складам батальёна, непасрэдна пад агнём праціўніка кіраваў пераправай ўзбраення і боепрыпасаў.

У баях 2 жніўня за авалоданне пануючай вышынёй ён, будучы непасрэдна ў баявых парадках пяхоты, асабіста кіраваў боем і, ставячы тактычна правільныя задачы, павёў батальён у наступ. У выніку імклівага наступлення вышыня была ўзятая, праціўнік, нягледзячы на яго колькасную перавагу, быў знішчаны.

У ноч на 5 жніўня немцы распачалі шалёную атаку з мэтай вярнуць страчаную вышыню. Дзевяць разоў за ноч праўзыходныя сілы суперніка атакавалі пазіцыі батальёна. Таварыш Патапаў энергічна і настойліва, нягледзячы на моцны варожы агонь, арганізоўваў адпор гітлераўцам, у цяжкія моманты бою сам браў аўтамат і гранаты, уздымаў асабісты склад, адбіваў адну за адной контратакі.

Дзякуючы правільнаму кіраўніцтву, асабістай адвагі і адвазе камандзіраў і таварыша Патапава, стойкасці байцоў, усе контратакі былі адбітыя з вялікімі стратамі для немцаў.

6 жніўня 1944 года».

«У наступальных баях ад Віслы да Одэра гвардыі капітан Патапаў з'яўляўся добрым памочнікам камандзіра батальёна і ўмела кіраваў непасрэдна баявымі дзеяннямі стралковых рот.

21 студзеня 1945 года пад мястэчкам Жарнуў гвардыі капітан Патапаў, кіруючы дзеяннямі стралковых рот, адбіў тры контратакі праўзыходных сіл праціўніка і нанёс яму вялікія страты. Звыш 95 гітлераўцаў было знішчана ў гэтых баях. У баях на блізкіх подступах да ракі Одэр вораг аказваў асабліва жорсткі супраціў. Праўзыходны па колькасці праціўнік шмат разоў за суткі пераходзіў у лютыя контратакі, спрабуючы спыніць надыходзячых.

Гвардыі капітан Патапаў з групай байцоў у 15 чалавек смела і нечакана для немцаў атакаваў іх, разбіў праўзыходнага суперніка, якія абаранялі станцыю Кляін-Гродзец, і заняў яе. Вораг спрабаваў аднавіць становішча, але безвынікова. Байцы, кіраваныя гвардыі капітанам Патапава, надзейна замацаваліся на дасягнутым рубяжы і ўтрымлівалі станцыю да падыходу асноўных сіл.

5 сакавіка 1945 года».

З кнігі «Вялікая Айчынная вайна ў лёсах супрацоўнікаў Купалаўскага ўніверсітэта», аўтар-складальнік - Андрэй Гецэвіч.