Надрукаваць гэтую старонку
Апублікавана ў Чацвер, 04 Чэрвень 2020 15:03

«Вялікая Айчынная вайна ў лёсах супрацоўнікаў Купалаўскага ўніверсітэта»: Іван Лебедзеў

lebedevІван Данілавіч Лебедзеў нарадзіўся 9 жніўня 1916 г. у слабадзе Данілаўка Усць-Мядзведзіцкай акругі вобласці Войска Данскога.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны: з 5 верасня па 12 кастрычніка 1941 года ваяваў на Волхаўскім фронце, з 10 студзеня па 17 лістапада 1942 - на Карэльскім фронце, з 12 лютага па 27 жніўня 1943 г. - на Паўночна-Заходнім фронце, з 5 верасня па 20 кастрычніка 1943 г. - на Сцяпным фронце, з лістапада 1943 года і да канца вайны ваяваў на 2-м і 3-м Украінскіх франтах. 1 кастрычніка 1943 года ў раёне сяла Перавалочная (цяпер сяло Светлагорскае Кабялякскага раёна Палтаўскай вобласці) гвардыі капітан Лебедзеў вызначыўся пры фарсіраванні Дняпра. 14 кастрычніка 1943 г. пры адлюстраванні контратакі пяхоты і танкаў на плацдарме камандаваў батарэяй. Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 20 снежня 1943 года за ўзорнае выкананне заданняў камандавання і праяўленыя мужнасць і гераізм у баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі І. Д. Лебедзеву было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка». Удзельнік Парада Перамогі ў Маскве на Краснай плошчы ў 1945 годзе, гвардыі капітан Лебедзеў нёс сцяг 3-га Украінскага фронту.

Іван Лебедзеў узнагароджаны 2 ордэнамі Айчыннай вайны 1-й ступені, ордэнам Айчыннай вайны 2-й ступені, ордэнам Чырвонай Зоркі, ордэнам Рэспублікі Беларусь "За службу Радзіме" 3-й ступені, замежнай узнагародай - ордэнам «За заслугі» 3-й ступені ( Украіна), медалямі. Ганаровы грамадзянін горада Гродна. Ганаровы пагранічнік Рэспублікі Беларусь.

Іван Данілавіч Лебедзеў працаваў начальнікам аддзела кадраў нашай ВНУ з 1976 па 1992 год.

З успамінаў:

«Іван Лебедзеў палічыў, што з пяццю франтамі пракрочыў не адну тысячу вёрст. У самым пачатку вайны разважыў так: ад смерці засцерагчыся цяжка, яна можа нагнаць у любы момант. Калі наканавана загінуць, то памерці трэба так, каб пахавалі з гонарам. Значыць, ваяваць трэба без страху, за спіны іншых не хавацца ...

Ваяваў на Карэльскім і Ленінградскім франтах, на Паўночна-Заходнім, 2-м і 3-м Украінскіх франтах. У першы год вайны яго прынялі ў шэрагі ВКП (б). У верасні 1941 года ў раёне станцыі МГА быў цяжка паранены ў галаву і руку. Пасля шпіталя - зноў на фронт. У марской стралковай брыгадзе быў камісарам батарэі. Неўзабаве 26-гадовага хлопца прызначаюць камісарам артылерыйскага дывізіёна на Карэльскім фронце.

Праз некалькі месяцаў пераводзяць намеснікам камандзіра артылерыйскага дывізіёна гвардзейскай паветрана-дэсантнай дывізіі:

- Трапна страляць навучыўся яшчэ на даваеннай памежнай заставе. З дзесяці стрэлаў усе дзесяць траплялі «ў яблычак».

Восень 1943 года запомнілася на ўсё астатняе жыццё. Пры фарсіраванні Дняпра Лебедзеву прыйшлося замяніць параненага камандзіра дывізіёна. Падраздзяленню пад бесперапынным агнём праціўніка з паветра ўдалося адкінуць варожыя сілы на бяспечную адлегласць і перакінуць на іншы бераг асноўныя прылады. Рыхтуючыся адбіваць чарговую танкавую атаку, Лебедзеў рызыкаваў ... патрапіць пад трыбунал, але ад задуманага не адступіў. Каб на адкрытым полі, дзе размясціўся артылерыйскі полк, не быць на вачах у ворага, ён загадаў зняць з гармат шчыты, укапаць іх глыбей у зямлю і замаскіраваць саломай. Неймавернымі намаганнямі, губляючы баявых таварышаў і тэхніку, адваёўвалі яны кожную пядзю Прыдняпроўскай зямлі. У хвіліны зацішша сцягвалі з поля бою пакалечаныя гарматы і збіралі з некалькіх адну. Дзясяткі фашысцкіх танкаў скончылі на тым полі свой баявы шлях. Не раз за гэты час жыццё і самога Івана Лебедзева, што называецца, вісела на валаску, але пашчасціла застацца ў страі. 1 кастрычніка пераправіліся цераз Дняпро і ўтрымлівалі плацдарм на заходнім беразе, знішчаючы нямецкія танкі і пяхоту. А 20 снежня 1943 года байцы перадавалі з рук у рукі газету «Праўда» з указам аб прысваенні Івану Лебедзеву і іншым байцам і камандзірам, якія вызначыліся пры фарсіраванні Дняпра, звання Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка».

Са сваёй дывізіяй Іван Лебедзеў прайшоў з баямі праз Украіну, Малдову, Румынію, Балгарыю, Югаславію, Венгрыю, Аўстрыю. Статнага мужнага афіцэра - Героя Савецкага Саюза - камандаванне накіравала ў Маскву для ўдзелу ў Парадзе Перамогі на Чырвонай плошчы 24 чэрвеня 1945 года.

Тым жа летам вярнуўся Герой у Данілаўку. З ушанаваннямі сустракалі яго землякі. У 1946 годзе яны з Ганнай Мікалаеўнай, былым санінструктарам зенітна-ракетнага палка, пажаніліся. Успамінаючы ваеннае ліхалецце, не раз вярталіся да думкі: іх ваенныя шляхі часам праходзілі зусім побач, але так і не наканавана было сустрэцца за доўгія чатыры гады.

Пасля вайны Іван Данілавіч скончыў Ваенную акадэмію імя М. В. Фрунзэ, служыў у Беларускай ваеннай акрузе, дзесяць гадоў узначальваў абласны ваенкамат у Гродна. Палкоўнік запасу Іван Лебедзеў быў удзельнікам яшчэ трох парадаў Перамогі».

З узнагародных лістоў:

«Прадстаўляецца да звання Героя Савецкага Саюза.

У баявых парадках нашай пяхоты Іван Данілавіч Лебедзеў фарсіраваў р. Днепр у раёне Днепрапятроўскай вобласці, с. Перавалочная. 14 кастрычніка 1943 года праціўнік распачаў контратаку пяхоты, падтрыманую 120 сярэднімі і цяжкімі танкамі. Таварышу Лебедзеву загадалі спыніць калону танкаў праціўніка і адсекчы агнём аўтаматчыкаў. Ён сваім агнём знішчыў 2 цяжкія і адзін сярэдні танк і два ўзводы аўтаматчыкаў. Ад яго знішчальнага агню танкі праціўніка панеслі вялікія страты, а тыя, якія засталіся не знішчанымі, вымушаныя былі адысці. Такім чынам батарэя, дзе камандаваў і вёў агонь таварыш Лебедзеў, вырашыла зыход бою.

18 кастрычніка 1943 года».

«Сам таварыш Лебедзеў заўсёды знаходзіцца сярод байцоў і камандзіраў, паказваючы ў баі асабісты прыклад адвагі і гераізму. За перыяд наступу партыйная арганізацыя палка вырасла на 60 чалавек.

Годны Урадавай узнагароды - ордэна Айчыннай вайны І-й ступені.

27 жніўня 1944 года».

З кнігі «Вялікая Айчынная вайна ў лёсах супрацоўнікаў Купалаўскага ўніверсітэта», аўтар-складальнік - Андрэй Гецэвіч.