Якаў Язэпавіч Будоўскі нарадзіўся 15 мая 1924 года ў гарадскім пасёлку Хойнікі Гомельскай губерні. Скончыў Хойніцкую сярэднюю школу ў 1941 годзе. З 1942 па 1943 год Якаў Будоўскі вучыўся ў 2-м Свярдлоўскім пяхотным вучылішчы, перадыслакавацца з горада Чаркасы. Ваяваў на Паўднёва-Заходнім фронце з 1 красавіка па 22 ліпеня 1943 года: камандзір стралковага ўзвода. Гвардыі лейтэнант. Якаў Будоўскі быў кантужаны 29 чэрвеня 1943 года і цяжка паранены 22 ліпеня 1943 году. Дэмабілізаваны ў 1944 годзе. Узнагароджаны медалём «За баявыя заслугі» (1945), ордэнам Айчыннай вайны I-й ступені (1985).
Пасля вайны Якаў Язэпавіч Будоўскі вучыўся ў Ленінградскім педагагічным інстытуце імя А. І. Герцэна. З 1950 па 1965 год працаваў у Гродзенскай сярэдняй школе для сляпых дзяцей (цяпер - ДУА «Гродзенская спецыяльная агульнаадукацыйная школа-інтэрнат для дзяцей з парушэннямі зроку»). У 1965 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю па педагогіцы.
З 1966 гады Якаў Язэпавіч Будоўскі працаваў старшым выкладчыкам кафедры педагогікі, а з 1968 па 1997 год быў дацэнтам кафедры педагогікі і псіхалогіі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы.
Якаў Будоўскі ўзнагароджаны нагрудным знакам «Выдатнік народнай асветы Беларускай ССР». Заслужаны дзеяч БелТІЗ.
З успамінаў паэта Віктара Кудлачова:
«Ішоў май 1945. Сонечнай раніцай мы з хлопцамі пайшлі збіраць дрот для агароджы калгаснай фермы, што застаўся пасля баёў. Ішлі, балбаталі, смяяліся. І раптам пачуўся страшны грукат. Недалёка ад сцяжынкі выбухнула міна, прытаіўшаяся ў зямлі. Аскепкі закранулі кожнага з нас. Мне яны ўрэзаліся ў вочы ... Два гады мне спрабавалі аднавіць зрок: спачатку ў бальніцы Дрыбіна, затым у Мінску, дзе мяне лячыла прафесар, знакаміты афтальмолаг Таццяна Васільеўна Бірыч. Я цярпліва выносіў боль, але прысуд быў суровы: «Медыцына пакуль нямоглая». Таццяна Васільеўна ласкава і сумна сказала: «Давядзецца, сябрук, ехаць у спецыяльную школу, дзе вучаць чытаць і пісаць па сістэме Брайля. Такая школа ёсць у Гродне - адна ў Беларусі».
На ўсё жыццё застаўся ў маёй памяці Якаў Язэпавіч Будоўскі. Гэта быў настаўнік ад Бога, які стаў потым кандыдатам педагагічных навук, дацэнтам Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы. Дзякуючы яму мы ўсе закахаліся ў фізіку і далёкія турыстычныя паходы. Па вечарах, пасля працяглых пешых пераходаў, нас аб'ядноўвалі цяпло вогнішча і шчырыя гутаркі. Мы слухалі апавяданні настаўніка аб невідушчых людзях, мужна якія перасягнулі цемру і якія сталі выдатнымі асобамі. І мы, ужо самі спазналі цяжкасці жыцця без гледжання, вучыліся разумець, што ўсё, што выпала на нашу долю, ТРЭБА І МОЖНА пераадолець ... »
З ўзнагароднага ліста:
«Гвардыі лейтэнант Якаў Язэпавіч Будоўскі удзельнік баёў супраць нямецкіх захопнікаў на Паўднёва-Заходнім фронце ў складзе 57-й гвардзейскай стралковай дывізіі 170-га гвардзейскага стралковага палка, камандуючы ротай, некалькі разоў адлюстроўваў спробы немцаў прарваць абарону і быў кантужаны. Удзельнічаў у фарсіраванні Паўночнага Донца, разам са сваім падраздзяленнем збіў баявую ахову немцаў на правым беразе, чым забяспечыў прасоўванне іншых частак. У загадзе па 170-му гвардзейскаму стралковаму палку атрымаў падзяку. На поўдзень ад Ізюма ў складзе той жа дывізіі атрымаў задачу авалодаць вёскай М. Камышаваха, неаднаразова вадзіў сваю роту ў наступ і падчас адбіцця адной з контратак праціўніка быў цяжка паранены. Узнагароджаны Урадавай ўзнагародай - медалі "За баявыя заслугі".
Из книги «Великая Отечественная война в судьбах сотрудников Купаловского университета», автор-составитель – Андрей Гецевич.